Financieel advies bij een scheidingFinancieel advies bij een scheiding

Ouders die het gezamenlijke gezag hebben over hun kinderen zijn verplicht om een ouderschapsplan op te stellen als zij gaan scheiden. Dat geldt voor alle ouders, dus ook de ouders die niet gehuwd zijn of als partner geregistreerd zijn.

In het ouderschapsplan worden de woon- en verblijfplaats van de kinderen en de opvoed- en zorgtaken vastgelegd. In het verlengde hiervan moeten afspraken gemaakt worden over de bijdrage in de kosten van de kinderen. Daarnaast moet besproken worden wie mag beslissen over medische zaken en bijvoorbeeld toekomstige schoolkeuzes.

Ook moeten afspraken gemaakt worden over hoe de ouders elkaar van informatie voorzien. Het is voor kinderen erg belangrijk dat er financiële stabiliteit is. Daarnaast dragen duidelijke afspraken tussen ouders onderling bij aan het welbevinden van een kind. Voor het opstellen van het ouderschapsplan kunnen jullie gebruik maken van het ‘Werkblad Ouderschapsplan’ dat jullie zal worden toegestuurd.

Als jullie hier overeenstemming over hebben bereikt, zal op basis van het werkblad een ouderschapsplan worden opgesteld.

In onderling overleg kunnen jullie afspraken maken over de verdeling van de bezittingen. Om dit op een zorgvuldige manier te doen, doorlopen we altijd drie stappen.

Stap 1: De juridische vermogensverdeling

In eerste instantie verzoeken wij jullie om een inventarisatie te maken van alle bezittingen en schulden. Om je hierbij te helpen hebben wij een overzicht gemaakt waarin een opsomming wordt gegeven van alle mogelijke bezittingen en schulden. Op basis van de stukken die door jullie worden aangeleverd zal een overzicht worden opgesteld. In deze opstelling houden wij ook rekening met afspraken die jullie in een eventuele huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden hebben laten vastleggen.

Stap 2: De werkelijk overeengekomen vermogensverdeling

In overleg besluiten jullie wie welke bezittingen en eventuele schulden krijgt toebedeeld. Er wordt een datum afgesproken over het bepalen van de waarde van de vermogensbestanddelen. Daarnaast wordt een datum afgesproken wanneer de bezittingen worden overgedragen. Al deze zaken zullen in het scheidingsconvenant worden vastgelegd.

Soms is het niet mogelijk een bepaalde gewenste verdeling af te spreken. Dit kan bijvoorbeeld verband houden met het wel of niet kunnen verkrijgen of overnemen van een hypotheek.

Stap 3: Het berekenen van over- of onderbedeling

Als één van jullie meer bezittingen verkrijgt dan waar op grond van de juridische vermogensverdeling recht op is, dan wordt deze persoon overbedeeld. De andere partner wordt dan onderbedeeld. Om een eventuele over- en onderbedeling te neutraliseren zal de overbedeelde partner een vergoeding betalen aan de onderbedeelde partner.

In het ouderschapsplan zijn afspraken gemaakt over de toekomstige invulling van de opvoeding van de kinderen. Naast alle sociale aspecten moeten ook afspraken gemaakt worden over de verdeling van de kosten van de kinderen. Als uitgangspunt geldt dat hier in onderling overleg afspraken over gemaakt mogen worden. Vaak wordt er een alimentatieberekening gemaakt die als richtlijn kan dienen voor de hoogte van de werkelijk af te spreken kinderalimentatie. Deze berekening zullen wij voor jullie opstellen.

Voor de bepaling van de kinderalimentatie voor kinderen tot 18 jaar wordt meestal uitgegaan van de zogenaamde ‘Tremanormen’. Bij het vaststellen van de kosten van kinderen, wordt ook rekening gehouden met de te ontvangen kinderbijslag. De kosten die resteren na aftrek van de kinderbijslag, wordt het ‘eigen aandeel in de kosten van kinderen’ genoemd. Dit eigen aandeel is gebaseerd op het netto besteedbaar gezinsinkomen op het moment van scheiden.

De kosten van de kinderen worden na de scheiding tussen jullie beiden verdeeld naar rato van jullie inkomen (draagkracht).

Op basis van de geïnventariseerde gegevens zal een berekening worden opgesteld van:

1. De kosten van de kinderen
2. De draagkracht van jullie beiden na de scheiding
3. De hoogte van de kinderalimentatie

Deze berekeningen worden vervolgens met jullie besproken. Op basis hiervan kunnen jullie samen afspraken maken over de definitieve hoogte van de kinderalimentatie.

De kosten van de kinderen kunnen de komende jaren veranderen. Bijvoorbeeld omdat kinderen gaan studeren. Dit kan een aanleiding zijn om opnieuw afspraken te maken over de hoogte van de kosten en de verdeling hiervan. Daarnaast kunnen inkomenssituaties wijzigen waardoor de mogelijkheid om bij te dragen in de kosten van de kinderen verbeteren of verslechteren.

Uit de wet volgt automatisch dat de kinderalimentatie jaarlijks wordt geïndexeerd met een percentage dat door de overheid wordt vastgesteld. Het wettelijk indexeringspercentage wordt aan het einde van ieder jaar gepubliceerd. De overeengekomen kinderalimentatie wordt dan per 1 januari verhoogd met het indexeringspercentage. De percentages zijn te vinden op www.lbio.nl.

Over eventuele partneralimentatie mogen jullie (net als bij de eventuele kinderalimentatie) in onderling overleg afspraken maken. Vaak wordt er een alimentatieberekening gemaakt die als richtlijn kan dienen voor de hoogte van de overeen te komen partneralimentatie. Deze berekening zullen wij voor jullie opstellen, tenzij we anders afspreken.

Indien zich in de toekomst wezenlijke wijzigingen voordoen in de persoonlijke of financiële omstandigheden van één van jullie beiden, kan er aanleiding zijn de partneralimentatie opnieuw vast te stellen. Dit kan het geval zijn bij een substantiële verandering van het inkomen van één van beiden, zoals het onverhoopt werkloos worden. Ook kan er sprake zijn van een nieuwe partner waardoor de onderhoudsverplichting (in principe) komt te vervallen.

Fiscale aspecten en aspecten met betrekking tot sociale voorzieningen:

• Diegene die partneralimentatie betaalt kan deze als persoonsgebonden aftrek in mindering brengen op zijn/haar inkomen;
• Diegene die partneralimentatie ontvangt moet hierover inkomstenbelasting betalen;
• Over partneralimentatie kan de ontvanger een inkomensafhankelijke bijdrage Zorgverzekeringswet verschuldigd zijn;
• Voor de ontvanger geldt partneralimentatie als inkomen. De hoogte van het totale inkomen is van belang voor de berekening van bijvoorbeeld de maximale hypotheek, het kindgebonden budget, toeslagen, etcetera.

Nadat de bezittingen zijn verdeeld en de alimentatie is overeengekomen kan het netto besteedbaar inkomen na de scheiding definitief vastgesteld worden. Hierbij wordt rekening gehouden met alle inkomsten, fiscale voorzieningen (zoals bijvoorbeeld heffingskortingen), eventuele zorgtoeslag, kinderbijslag, kindgebonden budget, etcetera. Naast de eerder opgestelde berekeningen zal een overzicht worden opgesteld van dit nieuwe maandelijkse besteedbaar inkomen.

Voor de verdeling van het tijdens het huwelijk of partnerschap opgebouwde pensioen gelden wettelijke regels.

Kort samengevat geldt dat het ouderdomspensioen dat is opgebouwd tijdens het huwelijk of partnerschap bij helfte dient te worden verdeeld en dat het volledige nabestaandenpensioen wordt toebedeeld aan de ex-partner. Er zijn ook situaties waarbij het nabestaandenpensioen bij echtscheiding komt te vervallen.

Partners mogen afwijken van deze wettelijke regeling. Zo is er de mogelijkheid om een andere verdeling overeen te komen.

In overleg kunnen jullie ook kiezen voor conversie. Het pensioen wordt dan verdeeld in twee individuele pensioenen. Ieder van jullie krijgt dan zijn of haar gedeelte vanaf de eigen pensioengerechtigde leeftijd. Een gevolg van conversie is dat het nabestaandenpensioen komt te vervallen en dat bij het overlijden van de ex-partner zijn of haar pensioen vervalt.

Tot slot is er ook nog een mogelijkheid om pensioen te verrekenen.

Mocht een van jullie dienst zijn bij zijn/haar eigen BV en pensioen opbouwt in eigen beheer spelen extra aandachtspunten. Hier zal apart aandacht aan gegeven worden.

Tijdens de scheidingsperiode wordt door jullie beiden intensief nagedacht over de afspraken die moeten worden gemaakt betreffende de scheiding. Helaas wordt vaak vergeten dat er in deze periode ook sprake kan zijn van een plotseling overlijden van één van beiden. De relatie wordt dan niet beëindigd door de scheiding, maar door het overlijden. De afhandeling van de nalatenschap wordt dan behalve door de wettelijke regels bepaald door het bestaande testament, huwelijksvoorwaarden of samenlevingsovereenkomst. De in deze akten opgenomen afspraken zijn gemaakt tijdens de relatie en komen vaak niet meer overeen met de wensen van de scheidende partners.

Wij vinden het belangrijk dat jullie ook over dit onderwerp nadenken. Kunnen de bestaande afspraken voorlopig blijven bestaan of willen jullie deze aanpassen? Als het niet duidelijk is wat het effect is van de bestaande afspraken, dan kunnen we dit samen bespreken.

De impact van een plotseling overlijden van één van jullie na de scheiding kan ook grote gevolgen hebben. Onder andere in de inkomenssituatie. Zo kan door het overlijden de eventuele kinderalimentatie en/of partneralimentatie komen te vervallen. Op basis van een berekening die zal worden  gemaakt, wordt het inkomensrisico na overlijden van de ex-partner in kaart gebracht. Als daar behoefte aan is kan een voorziening getroffen worden om dit risico te beperken.

De huidige schadeverzekeringen kan door één van jullie beiden worden voortgezet. De ander zal tijdig zelf nieuwe verzekeringen moeten aanvragen. Verzekeringen die vaak voorkomen zijn: een aansprakelijkheidsverzekering, een inboedelverzekering, rechtsbijstandverzekering, doorlopende reisverzekering en eventueel een opstalverzekering. Ook mag de zorgverzekering niet vergeten worden.

Na de scheiding kan het belangrijk zijn de gemaakte afspraken periodiek te evalueren. Als er kinderen betrokken zijn bij de scheiding is regelmatige evaluatie zelfs essentieel. De invulling van de opvoeding zoals is vastgelegd in het ouderschapsplan kan hierbij onder andere aan de orde komen.

Ook kan het voorkomen dat jullie ten aanzien van een bepaald onderdeel niet tot afspraken kunnen komen. Het is goed om in dit stadium afspraken te maken hoe jullie hier mee om zullen gaan.

Op het moment dat over alle deelonderwerpen overeenstemming is bereikt, kunnen alle afspraken worden verwoord in een scheidingsconvenant. Dit convenant zal aan jullie beiden ter inzage worden toegestuurd. Daarna maken we een afspraak om dit convenant samen door te spreken. Als de inhoud van het convenant voor beiden duidelijk is en jullie je kunnen vinden in de gemaakte afspraken, dan kan het convenant ondertekend worden.

Als het gehele proces is doorlopen dan kan het verzoek tot scheiding samen met alle opgemaakte documenten waaronder de berekeningen, het ouderschapsplan en het convenant bij de Rechtbank worden ingediend.

Op het moment dat de Rechtbank de scheiding heeft uitgesproken zal dit aan jullie beiden worden bevestigd.

Daarna tekenen jullie de zogenaamde akte van berusting. Met deze akte van berusting geven jullie beiden aan dat de scheiding is afgewikkeld zoals jullie hebben afgesproken en dat jullie het allebei nog steeds eens zijn met deze afspraken.

Nadat de akte van berusting is getekend en samen met de uitspraak van de Rechtbank naar de Basisregistratie Personen is verstuurd kan de scheiding worden ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand. Hiermee is de scheiding formeel afgewikkeld.